Edelstenen

Edelstenen zijn er in vele soorten, kleuren en slijpvormen. De edelsmid zal bij het verwerken van de edelsteen hierbij een sieraad ontwerpen waarbij de steen het beste tot zijn recht komt. De meest bekende en gebruikte edelstenen zijn:

Korund (robijn en saffier): De edelsteengroep korund bevat twee edelstenen die we elk kennen onder een andere naam.

Robijn
Robijn heeft als kleurende stof chroomoxide waardoor de rood / roze kleur ontstaat. Een echte robijn is vaak niet helemaal totaal transparant helder en geeft de steen de karakteristieke uitstraling.

Saffier
Saffier is het meest bekend als een blauwe steen. De kleurende stoffen zijn hier, ijzer en titaan. Echter vele kleuren komen voor tot geheel wit aan toe. In alle gevallen spreken we over saffier, echter de verschillende kleuren hebben in een ook weer hun eigen naam. Zo wordt oranje saffier ‘Padparadscha’ genoemd. Hetgeen ‘lotusbloem’ betekend in het Singalees.

Korund is een zeer harde edelsteen met een hardheid 9 op de schaal van de Weense mineraloog Friedrich Mohs. Alle edelstenen met een hardheid van 7 of lager zullen in een ring na de loop der jaren afslijten en dof worden. Dit komt omdat het meest voorkomende mineraal; kwarts een hardheid 7 heeft. Het gaat hier om simpelweg ‘zand’. (Denkt u hierbij eens aan het werken in de tuin.)

Hierdoor is korund bij uitstek geschikt om in een ring te zetten. Hij zal niet of nauwelijks slijten.  

Zowel robijn als saffier komt voor in een variant met een specifiek lichtweerkaatsing effect. Als het kristal geheel ondoorzichtig is wordt hier een bolle steen uit geslepen een z.g.n. cabochon. Het licht weerkaats op het zeszijdig kristal als een ster.Vaak zijn de kristalvlakken in de bovenzijde van de steen te zien, echter hoe egaler de steen en dieper de kleur, hoe kostbaarder de steen.

Beryl (smaragd en aquamarijn)
De edelsteengroep beryl bevat naast de bovenstaande meest bekende nog zeer veel varianten. Met namen als goudberyl (geel), morganiet (roze) en morganiet (lichtgroen). Beryl heeft echter een hardheid 7,5 tot 8 op de schaal van Mohs en zal bij het dragen in een ring niet snel slijten. Omdat de stenen echter wel zeer bros zijn kunnen ze wel breken bij het zetten van de steen of stoten.

Smaragd
Smaragd is de meest kostbare steen van de berylgroep en wordt alleen zo genoemd als deze de typische diep groene kleur heeft die zo onvergelijkbaar is dat deze met ‘smaragdgroen’ wordt aangeduid. De kleurende stof is hier hoofdzakelijk chroom. Vaak is smaragd troebel door insluitsels, dit geldt niet altijd als fouten maar is mede een bewijs van echtheid. Deze insluitsel hebben soms een mosachtige structuur en worden ‘le jardin’ (de tuinen) van de smaragd genoemd.

Aquamarijn
Aquamarijn is een beryl waarbij de kleurende stof ijzer is. Hij varieert hierbij in kleur van bleekblauw naar groenblauw. Net als de smaragd heeft de steen vaak insluitsels die de waarde niet hoeven te verminderen. In de steen kunnen zich o.a. fijne holle kanaaltjes bevinden die het licht reflecteren. Hieronder ziet u naast de losse aquamarijn een witgouden ring van ons waarbij de steen door deze kanaaltjes een extra schittering als van een ‘ijskristal’ krijgt.

Helemaal heldere smaragd of aquamarijn is zeldzamer en indien echt zeer kostbaar. Veel groene en blauwe stenen die zo genoemd worden zijn in het geval van smaragd vaak toermalijn of gewoon glas. Aquamarijn wordt veelal verwisseld met blauwe topaas of synthetische spinel.

Volledig ondoorzichtige beryl is niet zeldzaam en wordt vaak geslepen tot trommelsteen en kralen. Ook worden er figuurtjes of zelfs beeldjes uit gemaakt.

Toermalijn
Toermalijn is de edelsteen met de grootste kleurenrijkdom van alle edelstenen. Hij komt zowel geheel transparant als ondoorzichtig (opaak) in alle kleuren voor. De kleuren bevinden zich in één kristal waarbij de kleur soms zo verloopt van roze naar groen, dat deze ‘watermeloen’ genoemd word. Er zijn echter meerdere kleurverlopen mogelijk.

De steen wordt vaak zo geslepen dat de meerkleurigheid goed uitkomt. De steen heeft een hardheid van 7 tot 7,5 en dus harder dan kwarts (zand). Transparante toermalijn wordt meestal geslepen met facetten, de iets troebele vaak in een glad, bol slijpsel, het z.g.n. cabouchon slijpsel. Ondoorzichtige toermalijn wordt gebruikt voor trommelstenen en kralen.

Kwarts
Kwarts is het meest voorkomende mineraal op aarde met een groot aantal varianten aan edelstenen. Vanwege de hardheid 7 van de steen dient u er rekening mee te houden dat deze in de loop der jaren zal slijten bij het dragen. U ziet hier een aantal voorbeelden van de meest bekende kwartssoorten die als edelsteen geslepen worden.

Opaal
Opaal is een zeer speciale edelsteen binnen de kwartsgroep. De steen is opgebouwd uit zeer dunne laagjes. Hiertussen bevindt zich een ander mineraal in een kiezelmassa die water bevat. Hierdoor ontstaan de bekende lichtreflecties wat ‘opaliseren’ genoemd wordt.

Opaal wordt hoofdzakelijk in Australië gevonden en komt voor is lichte en donkere varianten. Het meest kostbaar zijn de zwarte opalen met uiteraard zo veel mogelijk kleureffecten. Omdat er zich water in de steen bevindt kan deze uitdrogen en het opaaleffect verminderen. Het is raadzaam de steen niet te warm te laten worden (brandende zon) en het sieraad met de opaal in een doekje met olie op te bergen.

Het is mogelijk dat u een sieraad met een edelsteen bezit die hier nog niet behandeld is. Naast onze kennis, hebben wij documentatie om uw steen op te zoeken en een refractometer om de brekingsindex van de steen te meten zodat wij met redelijke zekerheid de soort steen kunnen bepalen.